نقش راهبردی رسانه‌ها در تقویت «اتحاد مقدس»

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی‌ «آفتاب گچساران» ، بهمن اسدی خیرآباد، مدرس سواد رسانه در گفتگو با این پایگاه خبری تحلیلی با تشریح نقش راهبردی رسانه‌ها در تقویت «اتحاد مقدس» گفت: وحدت زیربنای پیشرفت هر جامعه در عرصه‌های علمی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و نظامی است و هر زمان که کشور بر محور وحدت ملی حرکت کرده، در دشوارترین میدان‌ها نیز به پیروزی‌های بزرگ رسیده است؛ از دوران قبل و بعد از انقلاب گرفته تا سال‌های دفاع مقدس و جنگ‌های اخیر.

وی در ادامه بیان کرد: بحث ما بررسی نقش رسانه‌ها در تقویت انسجام ملی است؛ اینکه رسانه چگونه می‌تواند به بازتولید همدلی، برجسته‌سازی ارزش‌های مشترک و مدیریت افکار عمومی کمک کند.

کارکرد رسانه از نگاه اندیشمندان ارتباطات

اسدی با اشاره به نظریه کلاسیک «هارولد لاسول» افزود: لاسول سه کارکرد اساسی برای رسانه‌ها تعریف می‌کند که می‌توان به نظارت بر محیط (آگاهی‌بخشی و اطلاع‌رسانی)، ایجاد همبستگی اجتماعی و انتقال میراث فرهنگی اشاره کرد. البته «چارلز رایت» نیز بعدها کارکرد سرگرمی را به این سه نقش افزود؛ اما محور بحث ما نقش دوم، یعنی ایجاد همبستگی اجتماعی است.

ارزش‌های مشترک؛ محور وحدت در جامعه ایرانی

این مدرس سواد رسانه تأکید کرد: ارزش‌های مشترک در جامعه ایرانی فراوان‌اند؛ از پرچم و مرزهای ملی گرفته تا اعتقادات دینی، فرهنگ کمک به همنوع، همدلی، محبت، فداکاری و هویت تاریخی چند هزارساله ملت ایران. رسانه‌ها با روایتگری از همین ارزش‌ها می‌توانند پیوندهای اجتماعی را تقویت و انسجام ملی را بازآفرینی کنند.

رسانه چگونه می‌تواند وحدت بسازد؟

اسدی گفت: رسانه‌ها می‌توانند با روایتگری دقیق، امیدآفرین و مسئولانه نیز فضا را به سمت همدلی ببرند؛ و در مقابل، با برجسته‌سازی تقابل‌های بی‌ثمر یا دامن‌زدن به دوگانه‌سازی‌های ساختگی، جامعه را دچار شکاف کنند.

وی یادآور شد: پیش از جنگ ۱۲ روزه بسیاری از رسانه‌های معاند دوگانه‌های پوشک_موشک، اقتصاد–_موشک و… را القا می‌کردند، اما در دوران جنگ این دوگانگی‌ها به‌سرعت رنگ باخت و ارزش‌های مشترک جای آن را گرفت.

یک قاب کوچک؛ یک روایت بزرگ

اسدی نمونه‌ای تأثیرگذار از نقش روایت رسانه‌ای را این‌گونه توضیح داد: در روزهای حمله به تهران، تصویری از یک پدر و دختر خردسال منتشر شد که زیر پمپ‌بنزین، با آرامش برای مردم لیوان آب می‌گرفتند. این تصویر، هم پیام همدلی داشت، هم پیام شجاعت و هم اعتماد به نیروهای مسلح. همین یک قاب کوچک روایت‌گر چندین ارزش اجتماعی بود. در مقابل، رسانه‌ای که بخواهد «روایت دوگانه‌ساز» تولید کند، می‌توانست همان روزها ترافیک خروجی تهران را نشان دهد و آن را «فرار مردم» روایت کند. تفاوت این دو زاویه دید، تفاوت دو جهان رسانه‌ای است.

رسانه‌های داخلی چگونه اعتماد را بازگرداندند؟

اسدی با تأکید بر نقش تعیین‌کننده رسانه‌ها در جنگ ۱۲ روزه گفت: در آن ایام، رسانه‌های داخلی روایت‌های امیدبخش و مسئولانه‌ای تولید کردند؛ از صف‌های طولانی اهدای خون تا هشتگ ایران تنها نیست. حتی رسانه‌های وابسته به بیش از ۲۰۰ حزب سیاسی کشور نیز در یک جبهه واحد روایتگری کردند.

وی افزود: اعتماد اجتماعی، سرمایه‌ای است که اگر تضعیف شود کشور حتی در یک بحران کوچک آسیب می‌بیند؛ و اگر تقویت شود، جامعه در بزرگ‌ترین تهدیدها هم پیروز می‌شود. رسانه‌های دشمن دقیقاً برای تخریب همین سرمایه اجتماعی فعالیت می‌کنند.

تجربه «وعده صادق ۱» و اهمیت آرشیو رسانه‌ای

اسدی با اشاره به عملیات «وعده صادق ۱» گفت: در عملیات اول، باوجود موفقیت نیروهای مسلح، به دلیل نبود فیلم و تصویر کافی، روایت‌گری در دست رسانه‌های دشمن قرار گرفت و این باعث ایجاد شبهه در افکار عمومی شد.

وی ادامه داد: اما در جنگ ۱۲ روزه شرایط متفاوت بود و این بار آرشیو گسترده‌ای از تصاویر و فیلم‌ها در اختیار رسانه‌های داخلی قرار داشت و روایت‌های معتبر جهانی نیز تأییدکننده اصابت موشک‌های ایران به اهداف حیاتی رژیم صهیونیستی بود؛ همین مسئله دست دشمن را از جنگ روایت‌ها کوتاه کرد.

رسانه در دوران پساجنگ چه باید بکند؟

به گفته اسدی، مسئولیت رسانه‌ها با پایان جنگ تمام نمی‌شود بلکه در فضای پسا جنگ هم باید تقویت ارزش‌های اجتماعی و حفظ انسجام ملی ادامه پیدا کند. رسانه باید مطالبه‌گر باشد اما به‌گونه‌ای که جامعه را دچار دوگانه‌سازی و تقابل بی‌ثمر نکند.

مدرس سواد رسانه تأکید کرد: همان‌طور که دیدیم در اوج مذاکره، دشمن با یک غافلگیری حمله کرد؛ بنابراین وحدت، انسجام و روایتگری صحیح باید همواره پایدار بماند.

نقش هنرمندان در تقویت اتحاد ملی

اسدی به نقش مؤثر آثار هنری نیز اشاره کرد و گفت: به‌عنوان نمونه ترانه محسن چاوشی و اثر جدید حامد زمانی در آن ایام نمونه‌ای از تأثیر هنر بر همبستگی ملی بود. حوزه فرهنگ و هنر مکمل رسانه‌ها در تقویت اتحاد اجتماعی است.

وی در پایان با قدردانی از همراهی حاضران گفت: امیدواریم با تداوم روایت‌های صحیح رسانه‌ای، تقویت اعتماد عمومی و حفظ انسجام ملی، کشور در تمامی میدان‌های پیش رو به پیروزی‌های بزرگ‌تری دست یابد.

انتهای خبر/